Η Κρίση των Ελληνικών Ταχυδρομείων: Μια Σύγκρουση Μεταξύ Εκσυγχρονισμού και Κοινωνικής Υποχρέωσης

Η Κρίση των Ελληνικών Ταχυδρομείων: Μια Σύγκρουση Μεταξύ Εκσυγχρονισμού και Κοινωνικής Υποχρέωσης

Τα Ελληνικά Ταχυδρομεία (ΕΛΤΑ) έχουν καταστεί το κέντρο μιας από τις πιο αμφιλεγόμενες πολιτικές αντιπαραθέσεις στην Ελλάδα στα τέλη του 2025, καθώς η κρατική ταχυδρομική υπηρεσία ανακοίνωσε το κλείσιμο 204 καταστημάτων—περίπου το 45% του πανελλαδικού δικτύου της—προκαλώντας ευρεία δημόσια οργή, κοινοβουλευτικές συζητήσεις και την παραίτηση του διευθύνοντος συμβούλου της. Αυτό που ξεκίνησε ως σχέδιο αναδιάρθρωσης για την αντιμετώπιση χρόνιων οικονομικών ζημιών εξελίχθηκε γρήγορα σε μια κρίση που αποκαλύπτει βαθιές ρωγμές μεταξύ οικονομικής αναγκαιότητας και κοινωνικής ευθύνης, ιδιαίτερα για τους πλέον ευάλωτους πληθυσμούς της Ελλάδας.​

Το Θέμα: Ένα Δίκτυο σε Κατάρρευση

Στις 31 Οκτωβρίου 2025, η διοίκηση των ΕΛΤΑ ανακοίνωσε ότι 204 από τα 456 καταστήματά της θα κλείσουν στο πλαίσιο του «Στρατηγικού Σχεδίου Αναδιοργάνωσης 2023–2027». Το πρώτο κύμα με τις 46 κλεισίματα τέθηκε σε ισχύ την 3η Νοεμβρίου, με τα καταστήματα κυρίως στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη να κλείνουν ξαφνικά. Η απόφαση δικαιώθηκε από τη διοίκηση των ΕΛΤΑ με το επιχείρημα ότι το 92% των ταχυδρομικών παραδόσεων και το 90% των αποστολών δεμάτων πραγματοποιούνται πλέον με παράδοση στο σπίτι, καθιστώντας ένα εκτεταμένο δίκτυο καταστημάτων οικονομικά μη βιώσιμο. 

Οι κλεισίματα επηρεάζουν τόσο αστικά κέντρα — συμπεριλαμβανομένων περιοχών της Αθήνας όπως Αλίμος, Δάφνη, Μεταμόρφωση, Καισαριανή, Νίκαια και Μαραθώνας — όσο και αγροτικές περιοχές που εκτείνονται σε νησιά και ορεινές ζώνες όπως το Ζαγόρι στην Ήπειρο, η Ιεράπετρα στην Κρήτη και τα Βόρεια Τζουμέρκα στην Αιτωλοακαρνανία. Σε μερικές απομακρυσμένες περιοχές, οι κάτοικοι πλέον αναγκάζονται να ταξιδεύουν έως και 50 χιλιόμετρα για να φτάσουν στο κοντινότερο λειτουργικό ταχυδρομείο. 

Βασικές Αιτίες: Ένας Κύκλος Οικονομικής Κατάρρευσης

Τα οικονομικά προβλήματα των ΕΛΤΑ έχουν βαθιές ρίζες. Ο οργανισμός παρουσιάζει ζημίες χρόνο με το χρόνο, με το 2024 μόνο να καταγράφει έλλειμμα περίπου 8,1 εκατ. ευρώ παρά έσοδα 249,1 εκατ. ευρώ. Τα χρέη της εταιρείας έχουν φτάσει περίπου τα 140 εκατ. ευρώ, με τα διοικητικά έξοδα να καταναλώνουν 33 εκατ. ευρώ ετησίως. Ο όγκος των παραδοσιακών επιστολών — η ιστορική βάση των ταχυδρομικών υπηρεσιών — έχει μειωθεί σχεδόν κατά τα δύο τρίτα από το 2003, από πάνω από 620 εκατομμύρια τεμάχια σε περίπου 225 εκατομμύρια το 2023. 

Η επιχειρησιακή υποδομή της εταιρείας έχει επίσης επιδεινωθεί σοβαρά. Πολλά υποκαταστήματα λειτουργούν με εξοπλισμό που χρονολογείται πριν από 30 χρόνια, και οι ελλείψεις προσωπικού έχουν αφήσει ορισμένες τοποθεσίες τόσο υποστελεχωμένες που οι ταχυδρομικοί υπάλληλοι είναι υποχρεωμένοι να κόβουν χειροκίνητα τις γραμμωτές κωδικοποιήσεις από τα πακέτα για να τα σκανάρουν με σαρωτές επιφάνειας, καθώς οι φορητές συσκευές δεν είναι διαθέσιμες. Οι πελάτες συχνά αντιμετωπίζουν αναμονές πολλών ωρών, και η συστημένη αλληλογραφία δεν παραδίδεται συνήθως στα σπίτια αλλά απαιτεί παραλαβή από τα υποκαταστήματα.​

Για να παραμείνει η ΕΛΤΑ βιώσιμη, η ελληνική κυβέρνηση έχει επέμβει επανειλημμένα. Τον Δεκέμβριο του 2020 δόθηκε κεφαλαιακή ενίσχυση 100 εκατομμυρίων ευρώ, μαζί με αποζημιώσεις ύψους 149 εκατομμυρίων ευρώ για την Καθολική Υπηρεσία (USO) της εταιρείας που καλύπτει την περίοδο 2013–2018—πληρωμές που αποσκοπούν στην αντιστάθμιση του κόστους διατήρησης ταχυδρομικής κάλυψης στα απομακρυσμένα νησιά και τα ορεινά χωριά. Ένα πρόγραμμα εθελούσιας αποχώρησης που ξεκίνησε το 2021 στόχευε σε 2.000 αποχωρήσεις υπαλλήλων, και μέχρι το τέλος του 2024, το προσωπικό της ΕΛΤΑ είχε μειωθεί σε 3.159—λιγότερο από το μισό των 7.186 εργαζομένων το 2016. Αυτά τα μέτρα στήριξης έχουν οδηγήσει σε έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για πιθανές παραβάσεις κρατικών ενισχύσεων (υπόθεση SA.57538), η οποία παραμένει σε εξέλιξη.​

Χρονολόγιο: Από Υπολογιστικά Φύλλα στους Δρόμους

Το σχέδιο αναδιάρθρωσης αναπτύσσεται εδώ και χρόνια, αλλά η υλοποίησή του υπήρξε χαοτική και πολιτικά εκρηκτική. Στις 25 Οκτωβρίου 2025, ο Διευθύνων Σύμβουλος της ELTA, Γρηγόρης Σκλίκας, ανακοίνωσε τα κλεισίματα κατά τη διάρκεια μιας τηλεοπτικής συνέντευξης — αφού προηγουμένως είχε ενημερώσει το σχετικό υπουργείο μέσω φαξ την προηγούμενη ημέρα, μια επικοινωνία που, όπως αναφέρεται, αγνοήθηκε. Μέχρι τις 3 Νοεμβρίου, πελάτες που προσήλθαν σε καταστήματα βρήκαν τις πόρτες κλειστές και χειρόγραφες σημειώσεις που έγραφαν ‘Αυτό το κατάστημα είναι κλειστό’.​

Ο απότομος τρόπος της ανακοίνωσης προκάλεσε άμεση αντίδραση. Οι εργαζόμενοι με προσωρινές συμβάσεις βρέθηκαν άνεργοι εν μια νυκτί, ενώ άλλοι έλαβαν τηλεφωνήματα αργά το βράδυ που τους ενημέρωναν για μεταφορές σε απομακρυσμένα καταστήματα. Η ελληνική κυβέρνηση, αιφνιδιασμένη, άσκησε δημόσια κριτική για την έλλειψη διαβούλευσης με τις τοπικές κοινότητες και τους πολίτες. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης και ακόμη και μέλη της κυβερνώσας Νέας Δημοκρατίας από τις πληγείσες περιφέρειες εξέφρασαν οργή, με τον ΣΥΡΙΖΑ να ζητάει έκτακτη συνεδρίαση της Βουλής για να αντιμετωπιστεί η κρίση.​

Στις 5 Νοεμβρίου, εν μέσω αυξανόμενης πολιτικής πίεσης, ο Διευθύνων Σύμβουλος Σκλίκας υπέβαλε την παραίτησή του, επικαλούμενος τις δυσκολίες στην υλοποίηση των αναγκαίων μεταρρυθμίσεων απέναντι στην κοινοβουλευτική αντίσταση και την έντονη δημόσια αντίδραση. Στην επιστολή παραίτησής του, ο Σκλίκας υπερασπίστηκε τις ενέργειές του, αναφέροντας ότι παρέλαβε «μια παραμελημένη εταιρεία με εξοπλισμό 30 ετών και ανεπαρκή ψηφιακή υποδομή,» και ότι η αντίδραση των βουλευτών καθιστούσε τον ουσιαστικό διάλογο για το σχέδιο αναδιάρθρωσης «εξαιρετικά δύσκολο».​

Παρά την παραίτηση, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης ξεκαθάρισε ότι το σχέδιο αναδιάρθρωσης θα προχωρήσει, αν και με τροποποιήσεις. Η ΕΛΤΑ ανακοίνωσε προσωρινή τρίμηνη αναστολή περαιτέρω κλεισίματος καταστημάτων εκτός των κέντρων των πόλεων, προκειμένου να γίνουν διαβουλεύσεις με τις τοπικές αρχές. Από τότε, μια νέα διοικητική ομάδα ανέλαβε, ξεκινώντας συζητήσεις με τις επηρεαζόμενες κοινότητες και εξετάζοντας εναλλακτικά μοντέλα υπηρεσιών.​

Τρέχουσες εξελίξεις: Αναζήτηση λύσεων

Μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου 2025, η νέα διοίκηση της ΕΛΤΑ εξετάζει το σχέδιο αναδιάρθρωσης και διερευνά ένα μοντέλο «κατάστημα μέσα σε κατάστημα» που θα ενοικιάζει ορισμένα περιφερειακά καταστήματα εντός των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ), με στόχο τη μείωση των ενοικίων ενώ διατηρεί την ταχυδρομική παρουσία. Ωστόσο, η πλήρης μεταφορά των ταχυδρομικών και χρηματοοικονομικών λειτουργιών στα ΚΕΠ θεωρείται δύσκολη, καθώς αυτά τα κέντρα δεν διαθέτουν ακόμη την απαραίτητη υποδομή.​

Η κυβέρνηση έχει επίσης τονίσει τις προσπάθειες να διατηρηθεί η κάλυψη υπηρεσιών μέσω εκτεταμένης κατ’ οίκον παράδοσης, κινητών ταχυδρομικών μονάδων, συνεργασιών με τοπικά καταστήματα και ψηφιακών υπηρεσιών. Η ΕΛΤΑ έχει εξοπλίσει τους διανομείς με φορητούς τερματικούς σταθμούς και μίνι εκτυπωτές, επιτρέποντάς τους να εκτελούν σχεδόν όλες τις υπηρεσίες κατά τις επισκέψεις στα σπίτια. Επιπλέον, η εταιρεία αξιοποιεί για πρώτη φορά τα ακίνητα της, με τη μετεγκατάσταση ενός κτιρίου να εξοικονομεί 55.000€ ετησίως.​

Παρά αυτές τις διαβεβαιώσεις, ο σκεπτικισμός παραμένει έντονος. Η κατάσταση αντικατοπτρίζει τη μεταμόρφωση του τραπεζικού τομέα της Ελλάδας την τελευταία δεκαετία, όταν ο αριθμός των τραπεζικών υποκαταστημάτων μειώθηκε κατά 44% — από πάνω από 2.400 το 2015 σε περίπου 1.350 το 2024 — με αποτέλεσμα την απώλεια περίπου 17.000 θέσεων εργασίας και τη δημιουργία περιοχών χωρίς υπηρεσίες σε αγροτικές περιοχές. Οι επικριτές φοβούνται ότι οι κλεισίματα της ELTA θα επαναλάβουν αυτό το μοτίβο, αφήνοντας ευάλωτους πληθυσμούς εγκαταλελειμμένους.​

Επίδραση στον Ελληνικό Λαό

Τα κλεισίματα έχουν σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο, ειδικά σε δύο ομάδες: τους ηλικιωμένους και τους κατοίκους αγροτικών περιοχών. Για πολλούς ηλικιωμένους Έλληνες, τα ταχυδρομεία δεν είναι απλά σημεία υπηρεσιών αλλά ουσιαστικοί κρίκοι ζωής. Εξαρτώνται από τα υποκαταστήματα της ELTA για τη συλλογή της σύνταξης, την πληρωμή λογαριασμών και την πρόσβαση σε βασικές χρηματοοικονομικές υπηρεσίες. Σε αγροτικές και νησιωτικές κοινότητες όπου τα τραπεζικά υποκαταστήματα έχουν ήδη εξαφανιστεί, το ταχυδρομείο συχνά αντιπροσωπεύει την τελευταία δημόσια υποδομή υπηρεσιών.​

Η έρευνα της Ελλάδας για το 2024 σχετικά με την ψηφιακή ετοιμότητα αποκάλυψε ένα έντονο ψηφιακό χάσμα: μεγάλο ποσοστό ηλικιωμένων πολιτών δεν διαθέτει τις δεξιότητες που απαιτούνται για να χειριστούν βασικές διαδικτυακές υπηρεσίες, και πάνω από οκτώ στους δέκα που προσπαθούν διαδικτυακές συναλλαγές χρειάζονται εξωτερική βοήθεια. Για αυτό το δημογραφικό, η μετάβαση σε ψηφιακές ταχυδρομικές υπηρεσίες δεν είναι απλά μια ενόχληση — κινδυνεύει με πλήρη αποκλεισμό από απαραίτητες συναλλαγές.​

Οι τοπικοί δήμαρχοι έχουν περιγράψει τις κλεισίματα ως ‘εγκατάλειψη’, προειδοποιώντας ότι η αφαίρεση δημόσιων υπηρεσιών από την ύπαιθρο θα επιταχύνει τη μετανάστευση στις μεγάλες πόλεις και θα ερημώσει ακόμη περισσότερο περιοχές που ήδη αντιμετωπίζουν δυσκολίες. Οι κάτοικοι στις πληγείσες περιοχές έχουν εκφράσει την αγωνία τους: ‘Δεν έχουμε ίντερνετ ή αυτοκίνητα για να πάμε αλλού’, υπογραμμίζοντας τα καθημερινά προβλήματα που προκαλεί αυτή η ξαφνική μετάβαση.​

Τα κλεισίματα αναμένεται επίσης να δημιουργήσουν λειτουργική πίεση στα εναπομείναντα καταστήματα, οδηγώντας σε μεγάλες ουρές, καθυστερήσεις στις πληρωμές συντάξεων και επιδομάτων, δυσκολίες στην αποστολή επίσημων εγγράφων και αυξημένη εξάρτηση από ιδιωτικές υπηρεσίες ταχυμεταφορών, που συνήθως είναι πιο ακριβές. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων έχουν καταδικάσει τους κλεισίματα ως μέρος μιας σταδιακής ιδιωτικοποίησης που στοχεύει να κάνει την ΕΛΤΑ πιο ελκυστική στους ιδιώτες επενδυτές, με ιδιωτικές εταιρείες ταχυμεταφορών όπως η ACS να έχουν ήδη κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος των ταχέως αυξανόμενων διαδικτυακών παραγγελιών στην Ελλάδα.​

Ειδικές επιπτώσεις στους ηλικιωμένους και τις αγροτικές κοινότητες

Ο ηλικιωμένος πληθυσμός αντιμετωπίζει ιδιαίτερα σοβαρές συνέπειες. Πολλοί ηλικιωμένοι Έλληνες έχουν βασιστεί για δεκαετίες στο τοπικό τους ταχυδρομείο για καθημερινές συναλλαγές και κοινωνική αλληλεπίδραση. Τα ταχυδρομεία σε μικρές πόλεις και χωριά λειτουργούν όχι μόνο ως κέντρα υπηρεσιών αλλά και ως κοινοτικά σημεία συνάντησης όπου οι κάτοικοι συναντιούνται, ανταλλάσσουν νέα και διατηρούν κοινωνικούς δεσμούς. Η απώλεια αυτών των καταστημάτων διακόπτει μια κρίσιμη σύνδεση με τις δημόσιες υπηρεσίες και την κοινότητα.​

Σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές, οι προκλήσεις επιτείνονται από τη γεωγραφία. Το να διανύσει κανείς 50 χιλιόμετρα για να φτάσει στο πλησιέστερο ταχυδρομείο δεν αποτελεί μικρή δυσκολία για ηλικιωμένους κατοίκους χωρίς ιδιωτικά οχήματα ή αξιόπιστη δημόσια συγκοινωνία. Τους χειμερινούς μήνες, όταν οι καιρικές συνθήκες χειροτερεύουν, τέτοια ταξίδια μπορεί να γίνουν επικίνδυνα ή αδύνατα.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει καταθέσει επίσημες ερωτήσεις προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με το αν οι κλεισίματα στην Ελλάδα παραβιάζουν την υποχρέωση παροχής καθολικής ταχυδρομικής υπηρεσίας, η οποία απαιτεί ίση πρόσβαση για όλους τους πολίτες ανεξάρτητα από τον τόπο κατοικίας.

Οι αγροτικές κοινότητες αντιμετωπίζουν επίσης οικονομικές συνέπειες. Τοπικές επιχειρήσεις που στηρίζονται στην ταχυδρομική υπηρεσία για την αποστολή προϊόντων, την παραλαβή προμηθειών ή τη διεκπεραίωση οικονομικών συναλλαγών αντιμετωπίζουν πλέον αυξημένα κόστη και λειτουργικές δυσκολίες. Ο Εμπορικός Σύλλογος Αθηνών υποστήριξε τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού των ΕΛΤΑ, αλλά τόνισε ότι τα κλεισίματα πρέπει να βασίζονται σε αντικειμενικά και τοπικά κριτήρια, αναφερόμενος στο υποκατάστημα στην οδό Μετοπόλεως στην Αθήνα ως κρίσιμο στοιχείο του εμπορικού κέντρου.

Συμπέρασμα: Μια Ανεπίλυτη Κρίση

Η αναδιάρθρωση των ΕΛΤΑ παραμένει έργο σε εξέλιξη, χωρίς ορατή λύση στον ορίζοντα. Ενώ η κυβέρνηση επιμένει ότι ο εκσυγχρονισμός είναι απαραίτητος για την επιβίωση της εταιρείας, το ανθρώπινο κόστος τέτοιων μεταρρυθμίσεων έχει πυροδοτήσει πολιτική ένταση που υπερβαίνει τα κομματικά όρια. Η παραίτηση του διευθύνοντος συμβούλου Σκλίκα δεν έχει εκτονώσει τις εντάσεις, και η τριμηνιαία διαβούλευση απλώς ανέβαλε τις δύσκολες αποφάσεις.